Kaya Konutlar

KADIRGA MAĞARALARI KAYA KONUTLAR




Yerleşim, Batman ili Hasankeyf ilçesinin 25km batsında bulunan Mirdese (Kumluca) köyünün 1.40 km kuzeybatısında, Dicle Nehri’nin kuzeyinde yer almaktadır. Ayrıca yerleşim yeri Batman il merkezinin 28 km güneydoğusunda bulunmaktadır.


Alanda toplam altı adet kaya konut tespit edilmiştir. Konutlardan 5 tanesi kompleks konut özelliği taşırken, sadece bir konut tek mekanlı konut özelliğine sahiptir. Genel itibariyle kaya konutları aynı tip düzen göstermektedir. Konutlar dikdörtgen ve kare plan özelliklerine sahiptir. Kaya konutlarının içerisinde ocak nişleri, havalandırma bacaları, aydınlatma pencereleri, hayvan yemlikleri, hayvan bağlama yerleri, yalak, yalaklara su taşıma kanalları ve nişler bulunmaktadır.

KARAYÜN KÖYÜ KOMPLEKS KAYA KONUT




Kaya konut, Batman merkez sınırları içerisinde kalan Karayün (Koxika) köyünün 1.75km doğusunda bulunmaktadır. Karayün köyü, Batman il merkezinin kuş uçuşu 6.35km güneyinde yer almaktadır.


Kaya konut, bir ön giriş odası ve 2 mekândan oluşmaktadır. Konuta geçiş güneye bakan girişle sağlanmaktadır. Bu girişten ön giriş odasına geçilmektedir. Ön giriş odasının doğu ve batı duvarlarında tahrip olmuş birer adet niş bulunmaktadır.


1 nolu mekâna geçişi sağlayan giriş, ön giriş odasının kuzeydoğusunda bulunmaktadır. 1 nolu mekân köşeleri ovalleştirilmiş dikdörtgen planlıdır. Mekânın güneydoğu köşesinde tahrip olmuş büyük bir niş ve havalandırma deliği bulunmaktadır. Ayrıca mekânın batı duvarında 2 nolu mekânla ortak kullanılan tahrip olmuş bir adet pencere açıklığı bulunmaktadır. 2 nolu mekân ön giriş odasının kuzeydoğusunda bulunmaktadır. 2 nolu mekân köşeleri ovalleştirilmiş kare plan özelliği göstermektedir.


Kaya konutun genelinde bulunan hayvan bağlama deliklerinden konutun sonraki dönemlerde hayvan barınağı olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Konutun genelinde doğal ve beşeri tahribat söz konusudur.

KAYALI BOĞAZ TEK MEKÂNLI KAYA KONUT




Kaya konut, Batman il merkezinin sınırları içerisinde bulunan Yakıtlı köyünün 1.75 km güneydoğusundaki vadi içerinde, Hasankeyf’in ise 17 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Yakıtlı köyü, Batman il merkezinin 22km güneydoğusunda bulunmaktadır.


Kaya konut, tek mekândan oluşmakta ve dikdörtgen bir plana sahiptir. Kaya konuta geçiş, konutun batısında yer alan dikdörtgen formlu giriş ile sağlanmaktadır. Konutun doğusunda dikdörtgen formlu bir adet niş mevcuttur. Konutun genelinde doğal ve beşeri tahribatlar söz konusudur.

KOSKA MAĞARALARI KAYA KONUTLAR




Kaya konutlar, Batman il merkezi sınırları içerisinde yer alan Oymataş köyünün 2.35km güneydoğunda, Batman Üniversitesi Batı Raman kampüsünün 2.30km batısında, Kale Arno'nun 1km doğusunda Koska mağaraları olarak bilinen kayalık alanda yer almaktadır.


Alanda yapılan çalışmalarda tek mekândan oluşan 3 adet kaya konut tespit edilmiştir. Kontlardan bir tanesi doğal bir kaya altı sığınağının düzeltilmesiyle oluşturulmuştur. Kaya konutlar genel olarak dikdörtgen planlı ve girişleri güneybatıda yer almaktadır. Kaya konutların önünde düz bir alan oluşturmak için taşlardan örülerek yapılmış bir platform bulunmaktadır.


Kaya konutların içerisinde, hayvan bağlama yerleri, nişler, havalandırma bacası, kandil nişleri ve konut girişinin üstünde su tasfiyesi için açılmış su olukları bulunmaktadır. Kaya konutlarda, doğal ve beşeri tahribatların yanı sıra, kimyasal aktivitelerden kaynaklanan tahribatlar söz konusudur.

KUMLUCA KÖYÜ KAYA KONUTLAR




Kumluca (Mirdese) köyü, Batman il merkezinin 21.45km güneydoğusunda, Hasankeyf ilçe merkezinin 13.39km kuzeybatısında yer almaktadır. Yapılan çalışmalarda birden çok kaya konutuna rastlanmıştır ancak; boyutları belli olan, günümüze kadar koruna gelmiş dört adet kaya konut incelenmiştir.


1 nolu kaya konut, kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Girişi güney bölümünde yer alan konutun iç cephe duvarlarında dört adet kemerli niş yer almaktadır.


Günümüzde ahır olarak kullanılmaktadır.


Günümüzde depo olarak kullanılan 2 nolu kaya konut, kuzey – güney doğrultuda dikdörtgen planlı, tek mekânlı olup girişi doğu cephesinde yer almaktadır.


Günümüzde ahır olarak kullanılan 3 nolu kaya konut, dikdörtgen planlı ve tek mekanlı olarak düzenlenmiştir.


Günümüzde ahır olarak kullanılan 4 nolu kaya konut, dikdörtgen planlı ve kompleks bir yapı olarak düzenlenmiştir.

MEŞTİ VADİSİ KAYA KONUTLAR




Meşti Vadisi, Batman ili Hasankeyf ilçesi Tepebaşı köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Vadi, Hasankeyf merkezin kuş uçumu 3,5km güneybatısında, Tepebaşı köyünün ise 3.05km kuzeydoğusunda bulunmaktadır.


Meşti Vadisi içerisinde yapılan çalışmalarda 52 adet kaya konut tespit edilmiştir. Kaya konutlar kendi içerisinde tek mekânlı ve kompleks kaya konutlar olarak iki gruba ayrılmaktadır. Vadi içerisinde gözlemlenen 52 adet kaya konut içerisinde ünik form olabilecek 6 adet kompleks, 7 adet tek mekânlı kaya konut yer almaktadır. Konutların duvarlarında farklı boyutlarda yapılmış eşya ve kandil nişleri bulunmaktadır. Kaya konutların geneli daha sonraki dönemlerde hayvan barınağı olarak kullanıldığı için kaya konutların neredeyse tamamı tahribata maruz kalmıştır.

OYMATAŞ KÖYÜ KAYA KONUTLAR




Kaya konutlar, Batman il merkezine bağlı Oymataş köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Oymataş köyü Batman merkezin kuş uçuşu 22km güneybatısında yer almaktadır.


Alanda yapılan çalışmalarda 34 adet kaya konut tespit edilmiştir. Günümüzde hayvan barınağı ve depo olarak kullanılan konutların 16 tanesi tek mekânlı, 18 tanesi ise kompleks kaya konut özelliğindedir. Kompleks kaya konutların ana girişleri basit dikdörtgen formludur. Kompleks kaya konutlar ön giriş odası ve 2 ile 3 mekândan oluşmaktadır. Bu mekânlar ovalimsi kare ve dikdörtgen plan özelliği göstermektedirler.


Tek mekânlı kaya kontlar genelde kare ve dikdörtgen planlıdır. Birkaç konutun girişi ana kayaya oyulmuş kemerli nişe benzer bölüm içerisine yerleştirilmiştir. Bazı konutlarda ise giriş kısmında koridor diyebileceğimiz bölüm mevcuttur.


Kaya konutlarının içerisinde ocak nişleri, seki, aydınlatma pencereleri, hayvan yemlikleri, hayvan bağlama yerleri ve nişler bulunmaktadır. Alanda bulunan konutların genelinde doğal ve beşeri tahribatlar söz konusudur.

ÖĞÜTLÜ KÖYÜ KAYA KONUTLAR




Öğütlü köyü, Batman ili, Hasankeyf ilçesi sınırları içerisinde, Hasankeyf’in 16.65km doğusunda yer almaktadır.


Öğütlü köyünde yer alan yerleşim alanında bulunan kayaya oyulmuş konutlar, iki farklı plan tipi özelliği göstermektedir. Bunlar, tek mekânlı ve kompleks mekânlı örneklerdir. Köyde yapılan çalışmalarda 5 adet tek mekânlı ve 10 adet kompleks mekânlı kaya konut tespit edilmiştir.


Ayrıca köyün güneybatı yamaçlarında 6 adet tek mekanlı konut, kuzeydoğu yamacında ise 10 adet kompleks mekânlı kaya konut daha bulunmaktadır. Kompleks kaya konutlar ortalama 9.00x7.00m ölçülerinde, duvarlarında nişleri olan ve hayvanlar için ayrı bölümlere sahip konutlar olurken; tek mekânlı kaya konutlar ise ortalama 7.00x4.00m ölçülerinde, yine duvarlarında nişleri olan ve yalnızca yaşam alanı olarak kullanılan konut türleridir.

RECEPLER KÖYÜ KAYA KONUTLAR


Kaya konutlar, Batman merkez sınırları içerisinde yer alan Recepler köyünün 1.3km güneydoğusunda bulunmaktadır. Recepler köyü, Batman merkezinin kuş uçuşu 8.5km güneydoğusunda yer almaktadır.


Alanda yapılan çalışmalarda 12 adet kaya konut tespit edilmiştir. Günümüzde hayvan barınağı ve depo olarak kullanılan konutların,7 tanesi tek mekânlı, 5 tanesi ise kompleks kaya konut özelliğindedir.


Kompleks kaya konutlar, ön giriş odası ve ana mekândan oluşmaktadır. Ön odalara giriş, koridorlu bir geçişle sağlanmaktadır. Mekânlar dikdörtgen ve kare plan özelliğine sahiptirler. Tek mekânlı kaya konutlar, köşeleri ovalleştirilmiş, düzgün olmayan dikdörtgen ve kare planlıdır. Tek mekânlı kaya konutların birinde, yöre halkı tarafından söylenen Habil ve Kabil kabartmaları mevcuttur. Ancak bu kabartmalar günümüzde tamamen tahrip olmuştur ve sınırları hiçbir şekilde belli değildir.


Kaya konutlarının içerisinde ocak nişleri, seki, sarnıç, hayvan yemlikleri, hayvan bağlama yerleri ve nişler bulunmaktadır. Alandaki konutların tamamında doğal ve beşeri tahribatlar söz konusudur.

SARE MEVKİİ KOMPLEKS YAPI




Kompleks yapı, Batman ili, Beşiri ilçesinin 31km güneydoğusunda bulunan Alaca köyüne bağlı Kesiktaş mezrasının güneydoğusundaki kayalık alanda yer almaktadır.


Kayaya oyulmuş kompleks yapı birbiriyle bağlantılı dört bölümden oluşmaktadır. Yapının ana girişi zeminden yüksekte olup yapıya kayaya oyulmuş basamak sistemi ile çıkılmaktadır. Ana girişin açıldığı uzun ve dar koridorla ana mekânlara geçiş sağlanmıştır. Koridorun bitiminde bir adet sarnıç, sarnıcın kuzeybatısında ise sarnıçla bağlantılı olduğu düşünülen su kanalı bulunmaktadır. Yapıda bulunan mekânlar dikdörtgen plan özelliğinde olup mekânların duvarlarında farklı büyüklük ve formlarda nişler yer almaktadır. Yapının kuzey bölümünde yer alan dört nolu mekânın doğu cephesinde zemine oyulmuş hücre tipli bir mezar? yapısı bulunmaktadır. Yapının genelinde çok fazla tahribat söz konusu olduğu için yapının hangi amaçla kullanıldığı bilinmemektedir.

SEKİ KÖYÜ TEK MEKÂNLI KAYA KONUTU




Kaya konut, Batman ili, Gercüş ilçesine bağlı Seki köyünün 2.30km kuzeydoğusundaki ve yörede (Sarınce) olarak bilinen bir mevkide bulunmaktadır. Seki köyü, Batman il merkezinin 57km güneydoğusunda, Gercüş ilçe merkezinin ise 23km kuzeydoğusunda yer almaktadır.


Tek mekândan oluşan kaya konutun girişi doğuya bakmaktadır ve kareye yakın plandadır. Kaya konutun güneydoğu köşesinde depo alanı mevcuttur. Depo kare planlıdır ve doğu duvarında 1 adet pencere açıklığı bulunmaktadır. Kaya konutta genel olarak tahribat söz konusudur.

SİNCANLI MAHALLESİ KOMPLEKS KAYA KONUT




Kompleks kaya konut, Batman il merkezine bağlı Oymataş köyünün Sincanlı mahallesinde Dicle Nehrinin ise hemen doğusundaki kayalık alanda yer almaktadır. Oymataş köyü Batman il merkezinin 22km güneybatısında, Sincanlı mahallesi ise Oymataş köyünün 1km güneydoğusunda bulunmaktadır.


İki mekândan oluşan kaya konutun girişi batıya bakmaktadır. Bu girişten konutun 1 nolu mekânına geçilmektedir. 1 nolu mekân köşeleri ovalleştirilmiş düzgün olmayan dikdörtgen planlıdır. Mekânın kuzeybatı köşesi günümüzde tahrip olmuştur ve kuzeydoğu duvarında bir adet yuvarlak kemerli niş bulunmaktadır. 1 nolu mekânın güneyinde köşeleri ovalleştirilmiş dikdörtgen planlı 2 nolu mekân yer almaktadır. 2 nolu mekâna geçiş dikdörtgen formlu giriş açıklığıyla yapılmaktadır. Mekânın güney duvarında eşya koymak amacıyla yapılmış bir adet niş bulunmaktadır. Günümüzde 1 nolu mekân ile 2 nolu mekânı birbirinden ayıran duvar kısmen yıkılmıştır. Kaya konutta genel olarak doğal ve beşeri tahribat söz konusu olup; günümüzde hayvan barınağı olarak kullanılmaktadır.